Trương Thoa

Sau gần hai tháng triển khai tiêm ngừa Covid-19 tại Việt Nam, đến nay các mũi vắc xin được tiêm cho các đối tượng thuộc ưu tiên và những vùng dịch đang bùng phát mạnh như: Tp.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An… Trong những ngày qua, nhiều người đặt câu hỏi, với người đã có giấy chứng nhận tiêm chủng đủ 2 mũi vắc xin phòng Covid-19 hay còn gọi là “hộ chiếu vắc xin”, liệu có được giảm thời gian cách ly y tế khi ra nước ngoài và ngược lại hay không?

Khi số lượng người được tiêm chủng vắc xin Covid-19 của nước ta tăng lên, cũng là lúc nhiều cơ sở tiêm chủng cấp giấy chứng nhận đã tiêm vắc xin Covid-19 cho người đã tiêm mũi 1, tiêm mũi 2. Tất cả các đối tượng sau khi được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 đều được cấp “Giấy xác nhận đã tiêm vắc-xin phòng Covid-19”, trong đó ghi rõ thông tin về người được tiêm chủng, loại vắc-xin được tiêm, thời gian tiêm mũi 1, mũi 2 và có đóng dấu xác nhận của đơn vị thực hiện tiêm chủng. Việt Nam cần chuẩn bị cho lộ trình chấp nhận hộ chiếu vắc xin, khi các nước đang bắt đầu áp dụng, và coi đó như là một giấy thông hành, để có thể di chuyển tự do, không bị kiểm soát và cách ly. Vậy tại Việt Nam việc chấp nhận “hộ chiếu vắc xin”, đã được quy định như thế nào để đảm bảo vừa chống dịch vừa phục hồi kinh tế, du lịch.

Giấy chứng nhận đã chích vắc xin có giá trị bao nhiêu lâu?

Thực hiện Nghị quyết số 78/NQ-CP ngày 20/7/2021 của Chính phủ chuyên đề về phòng, chống dịch Covid-19; trên cơ sở ý kiến của các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học; Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam; Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ) tại Việt Nam; Bộ Y tế – Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 đã ban hành công văn số 6288/BYT-MT ngày 04/8/2021 về việc giảm thời gian cách ly y tế tập trung đối với người nhập cảnh có Giấy chứng nhận tiêm chủng tiêm đủ liều vắc xin phòng Covid-19. Những người nhập cảnh, phải đáp ứng đủ các điều kiện như sau:

– Thực hiện cách ly y tế tập trung 7 ngày và tiếp tục theo dõi y tế trong 7 ngày tiếp theo (trừ trường hợp người nhập cảnh vào làm việc dưới 14 ngày và các trường hợp nhập cảnh cách ly theo quy định khác của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 và của Bộ Y tế) đối với người nhập cảnh đáp ứng đủ các điều kiện như:

+ Có kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 (bằng phương pháp RT- PCR/RT-LAMP) trong vòng 72 giờ trước khi xuất cảnh và được cơ quan có thẩm quyền của nước thực hiện xét nghiệm cấp chứng nhận.

+ Đã tiêm đủ liều vắc xin phòng Covid-19 (liều cuối cùng tiêm trong thời gian ít nhất 14 ngày và không quá 12 tháng tính đến thời điểm nhập cảnh) và có giấy chứng nhận tiêm chủng.

– Hoặc đã từng bị nhiễm SARS-CoV-2 (có giấy chứng nhận xét nghiệm dương tính với SAR-COV-2 bằng phương pháp RT-PCR mẫu đơn không quá 6 tháng tính đến thời điểm nhập cảnh) và có giấy xác nhận khỏi bệnh Covid-19 hoặc các giấy tờ tương đương xác nhận đã khỏi bệnh do cơ quan có thẩm quyền tại nước điều trị cấp.

– Thực hiện xét nghiệm SARS-CoV-2 vào ngày thứ nhất, ngày thứ 7 tính từ ngày nhập cảnh (ngày thứ nhất có thể sử dụng test kháng nguyên nhanh hoặc bằng phương pháp RT-PCR; ngày thứ 7 bắt buộc phải sử dụng phương pháp RT-PCR mẫu đơn). Trường hợp có kết quả dương tính thì xử trí theo quy định.

Theo đó, những người muốn nhập cảnh vào Việt Nam bắt buộc phải có Giấy chứng nhận đã tiêm chủng đủ hai liều vắc xin. Quy định đã đặt ra về thời hạn của mũi tiêm phòng thứ hai là ít nhất 14 ngày và không quá 12 tháng tính đến thời điểm nhập cảnh. Có thể hình dung, vào thời điểm một cá nhân được chích mũi tiêm chủng thứ 2, được tính là thời điểm bắt đầu để tính thời hạn của Giấy tiêm chủng, nhưng nó chỉ có hiệu lực sau 14 ngày được tiêm. Và thời điểm kết thúc là lúc đủ 12 tháng kể từ ngày tiêm mũi thứ hai. Vậy thời hạn của Giấy chứng nhận tiêm chủng này nếu tính ra ngày sẽ xấp xỉ là “365 – 14 ngày = 351 ngày”. Nếu quá thời hạn này, việc nhập cảnh của các cá nhân vào Việt Nam sẽ không được xem xét chấp thuận.

Giấy chứng nhận tiêm chủng có loại trừ đi trách nhiệm phòng dịch

Việc quy định thời gian có hiệu lực của Giấy chứng nhận tiêm chủng này là 14 ngày, tính từ ngày được tiêm mũi thứ hai có thể lý giải qua các góc nhìn chuyên gia về y học. Theo TS Phạm Quang Thái, Trưởng Văn phòng tiêm chủng miền Bắc, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết: “Điều này là do vắc xin không đem lại sự bảo vệ tức thì. Sau tiêm mũi 1, phải ít nhất 14 ngày sau mới bước đầu có tác dụng và mức bảo vệ sau tiêm mũi 1 chỉ đạt ở mức bảo vệ rất thấp. Sau tiêm mũi thứ 2, từ 1 tháng trở ra thì vắc xin mới đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu và hiệu quả này cũng chỉ đạt ở mức khoảng 60%- 90% tùy theo loại vắc xin. Đặc biệt, vắc xin không thể bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng bảo vệ việc mang mầm bệnh, tức là một số người đã tiêm vắc xin có thể không bị mắc bệnh nhưng vẫn có khả năng trở thành người mang virus và lây bệnh cho người khác”.

Do vậy, Công văn số 6288/BYT-MT ngày 04/8/2021, đã quy định những người sau khi nhập cảnh tại Việt Nam sẽ được giảm số ngày cách ly y tế từ 21 ngày xuống còn 7 ngày và tiếp tục theo dõi y tế trong 7 ngày tiếp theo. Trong quá trình di chuyển từ cơ sở cách ly tập trung về nơi lưu trú, người hoàn thành cách ly y tế tập trung phải luôn thực hiện thông điệp 5K, đặc biệt là đeo khẩu trang và giữ khoảng cách, luôn bật và sử dụng ứng dụng Bluezone. Trong thời gian theo dõi y tế: người hoàn thành cách ly y tế tập trung tiếp tục sử dụng ứng dụng Bluezone đến hết 14 ngày kể từ ngày nhập cảnh. Luôn thực hiện thông điệp 5K, đặc biệt là đeo khẩu trang, không tụ tập và không đến nơi tập trung đông người.

Ở một diễn biến khác, với tình hình dịch bệnh đang bùng phát mạnh trong nước như hiện nay. Số ca mắc mới Covid trong khu vực cách ly, phong tỏa cũng như những ca phát hiện trong cộng đồng luôn tiếp tục tăng. Nhiều người đã được tiêm mũi 1, mũi 2 vắc xin Covid-19 và được các cơ sở tiêm chủng cấp giấy chứng nhận. Hiện đang có nhiều người kỳ vọng vào ý nghĩa của giấy chứng nhận này, cho rằng sau khi được tiêm vắc xin, được cấp giấy chứng nhận sẽ được ưu tiên khi vào vùng dịch hoặc khu vực hạn chế mà không cần phải cách ly, hoặc thuộc diện F1, F2 cũng không cần phải cách ly… Tuy nhiên, điều này không có cơ sở. Tính tới thời điểm hiện tại, Bộ Y tế chưa có quy định gì về Giấy chứng nhận tiêm chủng trong nước, giúp có các cá nhân có thể lưu thông qua các địa phương, vùng đang có dịch.

Theo Bộ Y tế, Giấy chứng nhận tiêm chủng giúp theo dõi việc cấp số lượng giấy xác nhận tiêm chủng phòng Covid-19 cho người dân bằng chữ ký số, đảm bảo cho mỗi người dân đã tiêm chủng có mã QR với đầy đủ các thông tin tiêm chủng. Việc này cũng nhằm “hướng đến cấp hộ chiếu vắc xin cho người dân được quốc tế chấp nhận, xác thực hộ chiếu vắc xin của nước ngoài vào Việt Nam”, Bộ Y tế cho biết.