Chơi Forex ở Việt Nam có hợp pháp không?

Chơi Forex ở Việt Nam có hợp pháp không?

Bảo Ngọc 

Gần đây tại Việt Nam, Forex nổi lên là một trong những hình thức đầu tư hấp dẫn với lời quảng cáo lợi nhuận cao, bỏ vốn ít. Nhưng ẩn sau đó, những người chơi có biết đây là hoạt động vi phạm pháp luật và tiềm ẩn nhiều rủi ro…

Forex là gì?

Forex là viết tắt của cụm từ Foreign Exchange, nghĩa là trao đổi tiền tệ quốc tế. Trong đó, thị trường Forex hay thị trường ngoại hối là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi tiền tệ của các quốc gia thông qua hệ thống ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Khởi điểm của thị trường Forex là vào năm 1976, ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu luân chuyển tiền tệ tự do giữa các quốc gia với nhau. Các thành viên chính trong thị trường này thường là các ngân hàng, công ty tài chính lớn. Họ thực hiện các giao dịch liên quan đến mua bán, trao đổi một loại hàng hóa đặc biệt, đó là tiền. Hiểu một cách đơn giản, việc giao dịch Forex là trao đổi một loại tiền tệ này với một loại tiền tệ khác, mua những cặp tiền tệ có khả năng tăng và bán những cặp tiền tệ có khả năng giảm để kiếm lời nhờ vào chênh lệch của tỷ giá thay đổi.

Chơi Forex ở Việt Nam có hợp pháp không?

Tại khoản 20 Điều 4 Pháp lệnh Ngoại hối 2005, bổ sung bởi Điều 1 Pháp lệnh Ngoại hối sửa đổi năm 2013 quy định: “Kinh doanh ngoại hối là hoạt động ngoại hối của tổ chức tín dụng được phép nhằm mục tiêu lợi nhuận, phòng ngừa rủi ro và bảo đảm an toàn, thanh khoản cho hoạt động của chính tổ chức tín dụng đó”. Trong đó, theo khoản 11 Điều 4: “Tổ chức tín dụng được phép là các ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối theo quy định tại Pháp lệnh này”.

Đối với cá nhân, tại Thông tư 20/2011/TT-NHNN quy định việc mua, bán ngoại tệ tiền mặt của cá nhân với tổ chức tín dụng được phép bắt buộc phải có giấy tờ chứng minh với các mục đích sử dụng như: học tập, chữa bệnh, đi công tác, du lịch nước ngoài.

Như vậy, việc kinh doanh ngoại hối không hoàn toàn bất hợp pháp tại Việt Nam. Tuy nhiên, Nhà nước chỉ cho phép các ngân hàng, tổ chức tín dụng (TCTD) phi ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được kinh doanh ngoại hối tại Việt Nam. Đồng thời, mọi hành vi kinh doanh ngoại tệ của cá nhân, tổ chức khác (trong đó có các sàn Forex) đều là vi phạm pháp luật.

Forex vào Việt Nam như thế nào?

Ở Việt Nam, hình thức “chơi Forex” đã bắt đầu du nhập và phát triển nhanh chóng trong những năm trở lại đây. Để trở thành một nhà giao dịch chuyên nghiệp (Trader) và kiếm được tiền khi đầu tư Forex không hề đơn giản, nó đòi hỏi bạn phải có kỹ năng về phân tích biểu đồ, hiểu biết về thị trường tài chính, phân tích tình hình chính trị,… và tất cả những yếu tố có tác động đến thị trường tiền tệ.

Forex ở nước ta hiện nay mới chỉ được NHNN cấp phép cho các tổ chức tín dụng. Trong đó, các tổ chức tài chính lớn như ngân hàng nước ngoài, các Công ty tài chính quốc tế là những tổ chức hoạt động hiệu quả nhờ có nhiều thế mạnh về trình độ và kỹ thuật. Đối với các tổ chức tín dụng trong nước, chỉ có một vài cái tên có kết quả kinh doanh mang lại hiệu quả cao trong lĩnh vực này là Vietcombank, Sacombank,…

Tuy nhiên, với việc tham gia dễ dàng, thủ tục nhanh gọn, ít tốn chi phí cộng với những lời chào mời hấp dẫn từ các tổ chức cung cấp dịch vụ đầu tư Forex không được cấp phép thì không ít cá nhân, nhà đầu tư đã tham gia giao dịch trên thị trường này. Phương thức hoạt động của các sàn Forex là cho các nhân viên môi giới mời chào lôi kéo, thu hút người chơi qua hình thức telesales (chào mời đầu tư qua điện thoại), liên hệ qua mạng xã hội Zalo, Facebook, tư vấn người chơi “đánh lệnh”. Ban đầu, thường cho nhà đầu tư đánh thắng để nạp thêm nhiều tiền vào tài khoản; sau đó, tư vấn đánh các lệnh lớn, thu mức phí lớn và không rõ ràng dẫn đến mất hết tiền trong tài khoản của nhà đầu tư. Khi đã thua hết tiền, các đối tượng sẽ giới thiệu nhà đầu tư sang một sàn Forex mới, với cam kết nếu nạp tiền vào sẽ chơi thắng lại được số tiền đã thua.

Rủi ro về pháp lý khi đầu tư Forex

Thực tế, việc kinh doanh ngoại tệ qua sàn giao dịch “ảo” luôn thường trực những rủi ro cả về mặt kinh tế lẫn pháp lý mà thiệt hại đầu tiên luôn thuộc về người đầu tư. Khác với nhiều quốc gia trên thế giới khi họ “nới rộng vành đai” cho các công ty giao dịch trung gian tham gia thị trường, trong đó có cả những giao dịch mà nhà đầu tư là cá nhân thì ở nước ta lại ngược lại khi NHNN chưa cấp phép cho cá nhân tham gia, mà chỉ đáp ứng nhu cầu tiền tệ khác nhau của các ngân hàng, tổ chức tài chính, tín dụng lớn của trong nước và quốc tế. Tại Việt Nam, những người tham gia giao dịch vừa vi phạm pháp luật về hoạt động ngoại hối, vừa không được pháp luật bảo vệ nếu có tranh chấp, xung đột xảy ra.

Trường hợp Trader dự đoán đúng xu thế thị trường và giao dịch có lãi, thắng nhiều thì chủ sàn sẽ can thiệp kỹ thuật như: chặn quyền truy cập tài khoản, tự đặt lệnh khống, dẫn đến “cháy” tài khoản (hết tiền trong tài khoản) và không thể rút được tiền. Cuối cùng, khi đã chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư, các đối tượng đánh sập sàn giao dịch để tránh sự truy vết của cơ quan công an và nhà đầu tư không thể đi đòi tiền…

Trong trường hợp sàn giao dịch có uy tín, việc giao dịch là trơn tru thì nguy cơ thua lỗ vẫn là rất lớn. Bởi vì, đa số thông tin liên quan về thị trường tỷ giá đều phải xem từ các trang web nước ngoài. Do vậy, không phải ai cũng hiểu và nắm bắt được tình hình trong khi đó, thị trường biến động liên tục, từng giây. Kết quả, có đến 90% các nhà đầu tư trong nước thiếu hiểu biết về thị trường và ra các quyết định mua – bán không đúng.

Bên cạnh đó, theo Điều 23 Nghị định 88/2019/NĐ-CP, người có hành vi vi phạm về hoạt động ngoại hối có thể bị xử lý hành chính như sau:

Phạt cảnh cáo đối với một trong các hành vi:

– Mua, bán ngoại tệ giữa cá nhân với nhau mà ngoại tệ mua, bán có giá trị dưới 1.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương);

– Mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ mà ngoại tệ mua, bán có giá trị dưới 1.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương)…

Phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi:

– Mua, bán ngoại tệ giữa cá nhân với nhau mà ngoại tệ mua, bán có giá trị từ 1.000 đôla Mỹ đến dưới 10.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương);

– Mua, bán ngoại tệ giữa cá nhân với nhau mà ngoại tệ mua, bán có giá trị dưới 1.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương) trong trường hợp tái phạm hoặc vi phạm nhiều lần;

– Mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ mà ngoại tệ mua, bán có giá trị từ 1.000 đôla Mỹ đến dưới 10.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương);

– Mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ mà ngoại tệ mua, bán có giá trị dưới 1.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương) trong trường hợp tái phạm hoặc vi phạm nhiều lần…

Phạt tiền từ 20 – 30 triệu đồng đối với một trong các hành vi:

– Mua, bán ngoại tệ giữa cá nhân với nhau mà ngoại tệ mua, bán có giá trị từ 10.000 đôla Mỹ đến dưới 100.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương);

– Mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ mà ngoại tệ mua, bán có giá trị từ 10.000 đôla Mỹ đến dưới 100.000 đôla Mỹ (hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương)…

Có thể thấy, hiện nay pháp luật Việt Nam chỉ mới có quy định về xử lý hành vi mua bán ngoại tệ. Tuy nhiên, chưa có quy định trực tiếp xử lý hành vi mua bán ngoại tệ trên các sàn như Forex (phải áp dụng quy định gián tiếp). Đây chính là lỗ hổng, kẽ hở của pháp luật khiến việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật của các sàn Forex ở Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, các máy chủ của các sàn Forex thường được đặt ở nước ngoài cũng là lý do khiến hoạt động này khó bị xử lý trong thời gian vừa qua.

Như vậy, chơi Forex tại Việt Nam là vi phạm pháp luật, người chơi không những phải đối mặt với nguy cơ thua lỗ mà còn có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật. Hơn nữa, việc giao dịch diễn ra hoàn toàn trên không gian mạng nên tiềm ẩn rủi ro rất lớn về tài chính cho người tham gia. Vì vậy, người dân cần nâng cao ý thức cảnh giác, không tham gia các sàn Forex trái phép.

About author

Leave a reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *